Produkcja mięsa na użytek własny

Produkcja mięsa na użytek własny obejmuje ubój zwierząt w gospodarstwie, kiedyś określany jako „ubój gospodarczy”.

Przy takiej produkcji obowiązują wymagania określone w przepisach prawa krajowego Rzeczpospolitej Polskiej:

• Ustawa z dnia 16 grudnia 2005 r. o produktach pochodzenia zwierzęcego (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1753 z późn. zm.)
• rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji mięsa przeznaczonego na użytek własny z dnia 21 października 2010 r. (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 2059);
• ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 572 z późn. zm.);
• rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia z dnia 9 września 2004 r. w sprawie kwalifikacji osób uprawnionych do zawodowego uboju oraz warunków i metod uboju i uśmiercania zwierząt (t. j. Dz. U. 2021 poz. 1033).
• ustawy z dnia 2 kwietnia 2004 r. o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1542 z późn. zm.);

ZWIERZĘTA:

1. Ubojowi w ramach produkcji mięsa na użytek własny można poddać:
   a) świnie;
   b) owce i kozy;
   c) cielęta – w wieku do 12 miesiąca
   d) drób;
   e) zwierzęta dzikie utrzymywane w warunkach fermowych;
   f) dopuszcza się ubój na terenie gospodarstwa zwierząt zdrowych, które uległy wypadkowi, w wyniku którego jest konieczny jak najszybszy ubój tych zwierząt ze względu na ich dobrostan
2. Zwierzęta muszą być zdrowe;
3. Pochodzić z gospodarstwa lub obszaru niepodlegającego ograniczeniom, nakazom lub zakazom;
4. Poddane ubojowi po upływie okresu karencji zastosowanych leków.

ZGŁOSZENIE:

1. Na co najmniej 48 godzin przed dokonaniem uboju na terenie gospodarstwa, w którym zwierzęta są utrzymywane, z wyłączeniem drobiu lub zajęczaków – posiadacz zwierząt – informuje właściwego terytorialnie powiatowego lekarza weterynarii o zamiarze jego przeprowadzenia;
2. W przypadku uboju zwierząt zdrowych, które uległy wypadkowi, w wyniku którego jest konieczny jak najszybszy ubój tych zwierząt ze względu na ich dobrostan posiadacz zwierząt informuje niezwłocznie powiatowego lekarza weterynarii właściwego ze względu na miejsce przeprowadzenia tego uboju:
   1) o zamiarze jego przeprowadzenia – przed przeprowadzeniem uboju albo
   2) o jego przeprowadzeniu – nie później niż po upływie 48 godzin od przeprowadzenia tego uboju.
3. Zgłoszenie powinno zawierać:
   a) imię i nazwisko, miejsce zamieszkania oraz adres posiadacza zwierząt poddawanych ubojowi;
   b) gatunek i liczbę zwierząt poddawanych ubojowi;
   c) numer identyfikacyjny zwierzęcia lub zwierząt poddawanych ubojowi, jeżeli z przepisów o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt wynika obowiązek oznakowania zwierzęcia; a w przypadku uboju świń – numer siedziby stada
   d) miejsce i termin uboju;
   e) imię i nazwisko oraz adres osoby uprawnionej do przeprowadzenia uboju;
   f) inne dane mające na celu ułatwienie kontaktu z informującym, w szczególności numer telefonu informującego lub adres jego poczty elektronicznej
   g) wskazanie, że dotyczy uboju zwierząt zdrowych, które uległy wypadkowi, w wyniku którego jest konieczny jak najszybszy ubój tych zwierząt ze względu na ich dobrostan
   j) datę urodzenia i liczbę stałych siekaczy wyrżniętych z dziąsła – w przypadku uboju owiec lub kóz;
   Sposób zgłoszenia o zamiarze dokonania uboju w gospodarstwie w celu produkcji mięsa na użytek własny:
   a) świnie – pisemnie, telefonicznie, osobiście,
   b) cielęta, owce, kozy – pisemnie na formularzu wg. wzoru.

ŚWINIE:

Przy uboju świń w gospodarstwie badanie poubojowe nie jest obowiązkowe. Obowiązkowe jest natomiast badanie mięsa w kierunku włośni. Właściciel zobowiązany jest do pobrania próbki i dostarczenia jej do urzędowego lekarza weterynarii celem przeprowadzenia badania. Z uwagi na zagrożenie włośnicą obowiązku tego należy bezwzględnie przestrzegać!
Sposób pobierania i postępowania z próbkami:

1. Z mięśni obu filarów przepony w przejściu do części ścięgnistej pobiera się kilka próbek mięsa, każda wielkości orzecha laskowego, łączna masa pobranych próbek nie powinna być mniejsza niż 50 g;
2. Próbki powinny być dostarczone do urzędowego lekarza weterynarii niezwłocznie po dokonaniu uboju, nie później niż 24 godziny od terminu uboju zwierzęcia, z którego tuszy próbki zostały pobrane;
3. Próbki powinny być przechowywane i transportowane w warunkach zapobiegających rozkładowi gnilnemu mięsa, przy czym próbki nie mogą być mrożone;
4. Dostarczający próbki powinien poinformować urzędowego lekarza weterynarii o:
   a) wieku zwierzęcia;
   b) miejscu pochodzenia zwierzęcia;
   c) części zwierzęcia, z której zostały pobrane próbki do badania.

Zaświadczenie:
Jeżeli w wyniku przeprowadzonego badania poubojowego oraz badania na obecność włośni w przypadku badania mięsa świń, stwierdzono, że badane mięso zwierząt jest zdatne do spożycia przez ludzi, urzędowy lekarz weterynarii wystawia zaświadczenie o przeprowadzeniu badania poubojowego mięsa, które zawiera:
a) imię i nazwisko, miejsce zamieszkania oraz adres posiadacza mięsa;
b) miejsce i termin uboju;
c) datę przeprowadzenia badania;
d) gatunek zwierzęcia, z którego pozyskano mięso, oraz numer identyfikacyjny tego zwierzęcia;
e) wynik badania;
f) w przypadku badania mięsa świń informację o ograniczeniach w sposobie wykorzystania mięsa – jeżeli badanie na obecność włośni przeprowadzono przy zastosowaniu metody badania trichinoskopowego
Listę urzędowych lekarzy weterynarii upoważnionych do badania poubojowego i w kierunku włośni podaje powiatowy lekarz weterynarii w sposób zwyczajowo przyjęty.

CIELĘTA DO 12 MIESIĄCA, OWCE I KOZY
Zgłoszenie zamiaru uboju należy dokonać na formularzu wg wzoru.

Badanie poubojowe nie jest obowiązkowe. Właściciel zobowiązany jest do zagospodarowania na własny koszt materiału szczególnego ryzyka (SRM).
Materiał szczególnego ryzyka (SRM) stanowią czaszka łącznie z mózgiem i gałkami ocznymi oraz rdzeń kręgowy u owiec i kóz powyżej 12 miesiąca życia.
Właściciel jest zobowiązany po uboju zniszczyć kolczyk ubitego zwierzęcia oraz zgłosić fakt przeprowadzenia uboju kierownikowi biura powiatowego ARiMR, w terminie 7 dni w przypadku bydła owiec, kóz i trzody – (uwaga: w przypadku trzody, na obszarach objętych ograniczeniami ASF w terminie 2 dni).